Bugünkü köşe yazısında ulus kavramını husus edinen soL Haber müellifi Orhan Gökdemir, “Uluslar birer mitten ibarettir. Onu ete kemiğe büründüren Nazım çeşidi büyük şairler, büyük sanatkarlar, müellifler, çizerlerdir” sözlerini kullandı.
Orhan Gökdemir’in yazısının tamamı şöyle:
“İlk sorudan başlayalım, Türk kim? Bir mitolojik varlıktır Türk. Fransız da Alman da Kürt de öyledir ancak. Uluslar birer mitten ibarettir. Bakmayın tabu haline getirilmesine, Avrupa uluslarının keşfedilmesinin şunun şurasında üç yüz yıllık bir tarihi var. Bizdeki “Türkçülüğün” ömrü daha kısa, 19. yüzyılın sonunda keşfedildi o da. Daha evvel “Türk” Osmanlıda hakaret niyetine kullanılan bir sözden ibaretti. Peçevi ve Neşri Tarihi’nde Türkler, Kürtler ve Çingeneler ile birlikte, toplumun en aşağı katmanı olarak zikredilmektedir.
Peki Türkiye nere? Coğrafik isim olarak “Turkhia” yahut Türkiye isimlendirmesine birinci olarak Bizans kaynaklarında rastlıyoruz. Göçebe Türkler Bizans derinliklerine yanlışsız ilerliyordu, göçleri önlenemiyordu, zarurî bir isimlendirmedir. Türkiye 6. yüzyılda Orta Asya’dır; 9 ve 10. yüzyıllarda Volga ile Orta Avrupa ortasındaki bölgedir. Doğusu Hazar ülkesi, batısı Macar ülkesi olarak anılıyordu. 13. yüzyılda Kölemen, Köle Türk, devleti nedeniyle Mısır ve Suriye de Türkiye diye anılıyordu. Kaynağı üzere konar-göçer bir isimlendirmedir. Anadolu 12. yüzyıldan itibaren konar göçerlerle tanışmış ve onların yaşadığı bölgeler Türkiye olarak kabul edilmiştir. Açık, muhakkak, fakat oynak bir yeri var; Türkiye Türklerin yaşadığı bütün bölgelerdir.
Bununla birlikte bölgemizde iki kıymetli oluşuma kaynaklık etmişlerdir. Türkler Osmanlı’nın kuruluşundaki temel destektir. Fakat sonra Osmanlı kurucularına gerisini dönmüş, düşman kesilmiştir. Sonra, artık İran dediğimiz bölgede, Safevi devletinin askeri ve toplumsal temeli oldular. “Şaha gitmek” temel eğilim oldu, Anadolu’nun Türkleri kafileler halinde İran’a yöneldi. İran uzun mühlet Osmanlıdan daha çok Türkiye oldu. Türkiye’nin yine Anadolu’ya dönüşü İttihat Terakki ve Cumhuriyet iledir.
***
Aradaki Osmanlı tarihi ise Türklere düşmanlık tarihidir. “Etrâk-ı bî-idrâk”, akılsız-aptal Türk, tabiri 16. yüzyılın Şeyhülislamlarından Sadettin Efendi’den miras kalmıştır. “Tacü’t-Tevârih” isimli yapıtı Türk ve Türkmenlere hakaretlerle doludur. Türklerden nefreti tarifsizdir. Nefret ettiği Türkler, Şah’a meyleden göçebe Türkmenlerdir.
Hoca Sadettin’nin “akılsız Türk” lafının önü ve gerisi da kıymetlidir.
“Başına tac aldı çıkdı ol pelid
İtdi bî-idrak Etrak’i mürid.”
Özetle, “O pis adam başına taç takarak ortaya çıktı. Kendine akılsız Türkleri mürit yaptı” demektedir. Başına taç takan pis adam, Safevi tarikatı piri Şah İsmail’dir. Akılsız Türkler ise Şah İsmail’e katılmak isteyen Anadolu Türkmenleri, Kızılbaşlarıdır.
“Ey Kadimî Türke hiç olma yakın
Sözleri olur ise dürr ü semin
Zinhar olma Türke yakın
Kes başın, kanın dök, çekme gam
Oktul-üt Türke velevkâne ebâk”
“Baban dahi olsa Türk’ü öldür” demektedir burada şair. 1499’da yazılan bu “şiirin” müellifi “Kadimî” mahlaslı devşirme Hafız Hamdi Çelebi’dir. Nefreti derindir. Yabanidir Türk, “eşeğe binmiş eşek”tir.
- yüzyıl şahsiyeti Gelibolulu Mustafa Ali “Mevâidu’n-Nefâis” isimli yapıtında, “Anadolu, Karaman ve Rum ülkesi isimlerini alan pasaklılar halkı elbette kır adamlarıdır. Bunlar ortalarında hoş ve sempatik olanı az görünen, çeşitli biçimde nahoş kimselerdir” diyerek Türkleri aşağılar. Yavuz Selim periyodunda Türklerden duyulan nefretin yazıcılarındandır. 17. yüzyıl Osmanlı tarihçisi Müneccimbaşı Ahmet Dede, “Sahâifu’l-Ahbâr” isimli yapıtında Türk’le Çingeneyi birlikte aşağılar.
“Türk’ün dilberidir gayetli inat
Şehir lisanı bilmez lisanı kubat
Kelamında eder Türklüğün ispat
Hayvan üzere gözün diker samana!”
Bu da 19. yüzyıldan Tokat’lı Aşık Nuri’nin şiiridir. Türkleri gözü samanda hayvanlara benzetmektedir.
Demek ki “etrâk-ı bî-idrâk” kelamıyla amaç alınan soyut bir Türklük değil, Türkmen Kızılbaşlardır. Osmanlı onları kendinden saymamakta, düşman bellemektedir. Zira Osmanlı göçebelere karşı yerleşik Müslümanların ve Hıristiyanların devletidir. Göçebe aşiretlerle bağını koparmıştır. Ordusu kozmopolittir; devşirmelerden, paralı askerlerden, Hıristiyan Rumeli köylülerinden oluşmaktadır. Bizans göçebelere karşı Osmanlıları desteklemiştir. Anadolu Roma’dır, göçebelerin yaşadığı Bizans denetimi dışındaki bölgeler Türkiya’dır. Göçebe Türkler devletler kurmuşlar ama onlar Türk devleti olmamışlardır. Osmanlı da Türk değildir. Başlangıçta Müslüman da değildir, gereksinim ortaya çıkınca o denli görünmeyi başarmıştır lakin hiç Türk olmamıştır. Yavuz Selim yalnızca Sünni diye Kürtlere yaslanmıştır örneğin ancak Safevi dehşetinden Türklerden daima nefret etmiştir.
Yerleşenler evvel Müslümandır, sonra yerleştikleri yerin sakinleridir. Yerleşik göçebeyi, göçebe yerleşiği hor görür. Göçebe, oturak ve tembel yerleşiği küçümser. Yerleşikler ise göçebeleri İslam ve uygarlık düşmanı olarak görür. Osmanlının Türk nefreti 1. Dünya Savaşına kadar sürmüştür. Haliyle, Anadolu’nun yerleşik halkı kendini Müslüman biliyordu ve Türk demeyi hakaret sayıyordu. Hoca Sadettin Efendi’nden 300 küsür yıl sonra, 1915’de, Doğu Cephesi’nde misyon alan Şevket Süreyya Aydemir, alayındaki askerlere “siz Türk müsünüz?” diye sorduğunda aldığı karşılık “Kızılbaşlara Türk denir, biz Müslümanız” olmuştur. Yani bu kadar geç bir tarihte bile Türk demek Kızılbaş demektir. Göçebeydiler, kentliler ve yerleşik köylüler için tehdittiler. Müslümanlaşmaya karşı da kırılmaz bir dirençleri vardı. Bu nedenle Türklük üzerine bir “ulus bilinci”nin kurulması güç ve geç olmuştur.
Bugünkü manasıyla keşfedenler Yahudi kökenli Macar aydınlarıdır, çağdaş “Türk”ü, Arminius Vambery ve Leon Cahun’a borçluyuz. Türk olduğumuzu onlardan öğrendik lakin kabul etmedik. Kemalistler ise halk olmamız için tıpkı vakitte Türk olmamız gerektiğine inanıyorlardı; Anadolu’yu dolaşıp köylerde Türkleri aradılar ve ancak sırf Müslümanları buldular. Bu çaresizlikten doğan Türkiye Cumhuriyeti, ulusun ismini taşıyan birinci ulusal Türk devletidir.
***
“Ben, bir insan,
ben, Türk şairi komünist Nâzım Hikmet ben,
tepeden tırnağa iman,
tepeden tırnağa hengame, hasret ve ümitten ibâret ben…”
Haliyle Cumhuriyet’le birlikte Türk ve Türkiye ismi da meşruiyet kazanmıştır. Komünist şair Nazım Hikmet’in göğsünü gere gere “Türküm” demesinin ardındaki hikmet işte budur. Komünisttir, bununla birlikte vatan ve ulus sevdalısıdır. Köylü Türk köylüsüdür, millet Türk milletidir. ABD Dışişleri Bakanı John Foster Dulles’in “Nato’nun en ucuz askeri Türk Askeri’dir. Bize yalnızca 23 sente mal oluyor” demesi üzerine yazdığı şiirinde şöyle der;
“yani benim yoksul, cesaretli, çalışkan milletim,
her millet üzere büyük Türk milleti…”
Türk İhtilalinin eşsiz destanını yazması da tesadüf değildir. İşte bu yüzden onun kökleri Anadolu’da, kısımları üniversal sonsuzluktadır.
***
Mustafa Kemal, Aydınlanma bakiyesi Batıcı bir program yürütüyordu, bu yüzden Hititlerin Türk olduğunu sav etmek zorunda kaldı. Hititlerin Türk olduğunu sav ederken, aslında Türklerin Hitit kökenli olduğunu söylemek istiyordu. Zira Türkiye Cumhuriyeti kurulduğunda, Avrupa Hitit köklerine ırkçılığa kaçan bir tonda vurgu yapıyordu. Kemalistler Anadolu lisanlarının (Lidyaca, Karyaca, Likyaca, Luvice, Hititçe) Hint-Hitit çıkışlı olmasının işlerini kolaylaştıracağını düşündü. Cevat Şakir’in başını çektiği “Anadoluculuk” hareketinin çıkışı budur. Anadolucular, “Bu mirasın sahibi biziz” demeye getiriyorlardı. Ancak Türkçe, eski Anadolu lisanlarının büsbütün dışındaydı. Olmayacağı görülüyordu. Kemalist hareket Avrupa ideolojisinin yönelimini sezmiş ve “Türk Tarih Tezi” ile Avrupa ırkçılığının karşısına Türk merkezci anlayışla çıkmaya çalışmıştı.
Mücadele derindedir. Kurtuluş Savaşı’nda yakın düşman Yunan Krallığı’ydı ve bu krallık Avrupa’nın himayesi sayesinde kurulabilmişti. Yani Kurtuluş Savaşı içinde birebir vakitte Avrupa’nın hudutlarını tekrar belirleme savaşı vardı. Kemalizm, böylesine elverişsiz şartlarda bir ulus icat etmek zorunda kaldı, ümmetten millet üretmeye girişti; sonucun pek sıkıntılı olduğunu artık biliyoruz.
Tabii bütün bunlardan sonra ve bütün bunlara karşın Türk, bir mitolojik karakterdir. Fransız da Alman da Kürt de öyledir ancak. Uluslar birer mitten ibarettir. Onu ete kemiğe büründüren Nazım çeşidi büyük şairler, büyük sanatkarlar, müellifler, çizerlerdir. Şöyle özetleyebiliriz; Nazım varsa, Türk de vardır!”