Temmuz ayında artırım alamayan milyonlarca minimum fiyatlı, açlık hududunun altında kalan maaşlarla geçim çabası verirken, gözler ocak ayında yapılacak artırım oranına çevrildi. Fakat şimdi konuşulan ve önerilen sayılardan umut verici bir şey çıkmadı.
Patronların ve hükümet temsilcilerinin açıklamalarından aradığı sinyalleri bulamayan emekçiler bir yandan da yabancıların kıskacına takıldı. Deutche Bank ve IMF’nin sefalet artırımı teklifinin akabinde minimum fiyata bir düşük artırım önerisi de Standard & Poor’s’tan (S&P) geldi.
Dün Türkiye iktisadına ait değerlendirmesini yayımlayan S&P, Türkiye’nin kredi notunu “B+”dan “BB-“ye yükseltirken, kredi notu görünümünü “durağan” olarak belirledi. Milletlerarası kuruluş değerlendirmesinde enflasyona ve minimum fiyata ait açıklamalarına da yer verdi.
‘YÜZDE 30’DAN FAZLASI…’
S&P’den yapılan açıklamada 2025’te hedeflenen yüzde 17’lik enflasyon amacı yerine 2024’te yaklaşık yüzde 44 olan enflasyon oranının baz alınmasının enflasyonla gayret programı için risk olarak değerlendirildiği kaydedildi.
Ücret mutabakatının bu iki uç nokta ortasında belirleneceğinin varsayıldığı aktarılan açıklamada, fakat yüzde 30’dan yüksek rastgele bir artış oranının enflasyonla çaba sürecini uzatacağı kaydedildi.
IMF VE ALMAN BANKA DA DÜŞÜK TEKLİFTE BULUNMUŞTU
Türkiye ziyaretinde bulunan Deutsche Bank ekonomistleri, iktisada yönelik değerlendirmelerinde, 2025 minimum fiyat artırımının enflasyonla uğraşta tartışmaların merkezinde yer aldığını belirtmişti.
Asgari fiyatta 2025 için genel beklentinin yüzde 25-30 ortasında bir artış olduğunu belirten Deutsche Bank grubu, minimum fiyatta yüzde 30’un üzerinde bir artışın, yavaşlayan iktisat ortamında işletmeleri sıkıntı durumda bırakacağı ve enflasyon beklentilerini bozacağı tarafında bir kanı olduğunu söylemişti.
IMF de taban fiyatta çalışanlara düşük artırım öneren kuruluşlardan biri oldu. Uluslararası Para Fonu’nun (IMF) Türkiye misyonu başkanı Jim Walsh, Türkiye’de minimum fiyatın geçen yıl olduğu üzere enflasyonun önemli biçimde yükselmesine neden olacak biçimde artırılmaması gerektiğini söylemişti.
Walsh, Washington’daki IMF-Dünya Bankası yıllık toplantısında Reuters’a yaptığı açıklamada, “(Bu yüksek artışın) bu yıl olmamasını umuyoruz, zira enflasyonun yüksek olduğu birçok ülkeden edindiğimiz tecrübelere nazaran, asgarin fiyatın bu oranda artırılması, enflasyon beklentileri için büyük bir çıpa oluşturuyor. Yetkililerin bir istikrar kurması gerekiyor ve bunun farkındalar” dedi.
KARAHAN YABANCILARA KONUŞTU: YÜZDE 25’E İŞARET ETTİ
Merkez Bankası Başkanı Fatih Karahan ise Washington’da yatırımcılarla gerçekleştirdiği görüşmelerde 2025 para siyasetini şekillendirirken minimum fiyat artışı boyutunu da değerlendirmeye alacakları iletisini verdiği belirtilmişti.
Bloomberg’e konuşan ve Karahan’ın yatırımcılarla toplantısından edinilen bilgilere atıfta bulunan kaynaklara nazaran; yetkililer yabancıya yüzde 25 civarı taban fiyat artışının 2025 enflasyon görünümüyle uyumlu olacağı bildirisini verdi.
Patronlardan ise Karahan’ın açıklamasına takviye gelmişti. Ankara Ticaret Odası (ATO) Başkanı Gürsel Baran, dün Ankara Ticaret Odası ekim ayı Olağan Meclis Toplantısı’nda yaptığı konuşmada “Merkez Bankası Lideri Sayın Fatih Karahan, Amerika Birleşik Devletleri’nde yatırımcılarla görüşmesinde, yüzde 25 civarı minimum fiyat artışının, 2025 enflasyon görünümüyle uyumlu olacağı bildirisini verdi. Biz de, taban fiyata yapılacak artırımın bu düzeyde olması gerektiği kanaatindeyiz. Çalışan kardeşlerimizin, enflasyon nedeniyle yaşadığı kasvetleri biliyoruz. Geçim kaygısının ne olduğunu biliyoruz. Lakin, işletmeyi ayakta tutma kederimizin ne olduğunu da biliyoruz” demişti.
Türkiye Giysi Sanayicileri Derneği (TGSD) Başkanı Ramazan Kaya ise daha evvel yaptığı açıklamada hükümetten taleplerini sıralarken minimum fiyata hedeflenen enflasyon oranı kadar artırım yapılması gerektiğini vurgulamıştı. Kaya, hükümetten taleplerini sıralarken “Bizim için en değerli bahislerden biri de minimum fiyatın OVP’deki yeni devir enflasyon gayesi ile belirlenmesi. Maliyetlerimizi lakin bu biçimde dengeleyebiliriz” demişti.